DIMMENDE LED'S MET EEN APARATE DRIVER

Als de driver los staat van de verlichtingsarmatuur, of erin toegankelijk is, dan is de beste manier om de LED's te dimmen door een dimbare driver te gebruiken. Dit is hoe de meeste dimming wordt bereikt in commerciële en industriële installaties.

Indien gewenst kan de driver van het dimtype zijn, waarbij de dubbele functies van een driver worden uitgevoerd (het transformeren van de binnenkomende stroom van 120V AC naar 12-24V DC) en een dimmer.

Een dimbare driver voert twee functies uit: het is zowel een driver als een dimmer.

Als driver zet hij de netspanning (meestal 120V, 60Hz) om in 12-24V DC. Dit is nodig omdat LED's niet op netspanning werken. LED's werken op lage spanningen op gelijkstroom.

Als dimmer verhoogt en verlaagt hij de hoeveelheid elektrische energie die naar de LED's stroomt. Er zijn twee manieren waarop een driver dit doet - pulsbreedtemodulatie (PWM) of amplitudemodulatie (AM) - en deze worden hieronder besproken. Of een driver PWM of AM gebruikt, is over het algemeen van weinig belang voor een installateur of specificateur. Ze zijn intern aan de driver en hebben weinig of geen effect op de eindgebruiker en de kwaliteit van het gedimde licht dat ze zullen zien. De belangrijkere vraag voor de specificateur en installateur is hoe de driver moet worden geïnstrueerd om de LED's helderder of donkerder te maken.

Er zijn verschillende manieren om een driver te besturen, of om hem te instrueren wat te doen. In elk geval heeft de driver een continue toevoer van netspanning nodig, plus een stuursignaal om hem te vertellen wat te doen. De meest voorkomende methoden om een driver te besturen zijn als volgt:

DALI (Digital Addressable Lighting Interface). DALI is het meest wijdverspreide communicatieprotocol voor commerciële lichtregeling dat tegenwoordig in gebruik is. Een DALI-signaal wordt naar de LED-driver(s) gestuurd via twee draden die naast de draden zitten die de netspanning leveren. Veel fabrikanten leveren LED-drivers die een DALI-ingang accepteren. Lees voor meer informatie het artikel "Wat is het verschil tussen DALI DT6 en DT8?"

Zo zou een DALI-driver normaal gesproken bedraad worden.

• 1-10V analoge besturing. Dit is een analoog communicatieprotocol. Net als DALI wordt het naar de driver gestuurd via twee draden die naast de netspanningsdraden zitten.

Zo zou een 1-10V driver normaal gesproken bedraad worden.

• Schakeldim, touchdim, pushdim. Deze gebruiken allemaal één extra draad die een extra netspanning naar een speciale aansluiting op de driver voert. Het bedieningsapparaat is meestal een retentieve (niet-vergrendelende) schakelaar die de draad die de extra voedingsspanning voert, maakt/verbreekt; een snelle druk op de retentieve schakelaar zorgt ervoor dat de driver de LED's aan/uit schakelt, terwijl een langere druk de driver instrueert om de LED's op of af te dimmen.

Zo zou een driver bedraad worden voor schakeldim, touchdim of pushdim besturing.

• Corridorfunctie. Dit is een variatie op schakeldim/touchdim/pushdim (hierboven). Net als bij schakeldim wordt een extra netspanning aangesloten op een speciale aansluiting in de driver. In plaats van een retentieve schakelaar als bedieningsapparaat te gebruiken, gebruikt de corridorfunctie echter een vergrendelende schakelaar, meestal een bewegingssensor (PIR of microgolf) of een tijdschakelaar. Deze verbindt of verbreekt de extra netspanning, wat aangeeft aan de driver dat deze de LED's moet in- of uitschakelen of moet dimmen naar een vooraf ingesteld niveau.
• DMX (Digital Multiplex). Dit is een communicatieprotocol dat zijn oorsprong vindt in theaterverlichting, maar dat ook veel wordt gebruikt voor andere kleurveranderende toepassingen, zoals gevelverlichting.
• Draadloze besturing. Er zijn verschillende draadloze technologieën beschikbaar voor communicatie met LED-drivers, waaronder Zigbee en Bluetooth.

HOE EEN DIMBARE DRIVER WERKT

Een dimbare driver heeft twee functies:

• Als driver zet hij de 230V AC netspanning om in een laagspanning DC-uitgang.
• Als dimmer vermindert hij de hoeveelheid elektrische energie die naar de LED's stroomt, waardoor ze dimmen.

Voorbeelden van dimbare drivers zoals ze vaak worden gebruikt in of naast commerciële/industriële LED-lichtarmaturen. Beide eenheden voeren dubbele functies uit; ze zijn zowel een driver als een dimmer.

Om als dimmer te functioneren, hebben ze beide extra aansluitingen waarop besturingsdraden kunnen worden aangesloten om een dimbesturingssignaal te leveren.

Drivers kunnen beide technieken gebruiken om de hoeveelheid energie die naar de LED's stroomt te verminderen.

Pulsbreedtemodulatie (PWM)

Een LED-driver die dimt met behulp van PWM schakelt de stroom naar de LED's aan en uit. Hoe langer de "aan"-pulsen en hoe korter de "uit"-pulsen, hoe helderder de LED's lijken te zijn, en vice versa. Op voorwaarde dat dit plaatsvindt met een frequentie van meer dan ongeveer 200 Hz, zal het flikkeren niet zichtbaar zijn voor het menselijk oog en zal de hersenen het waargenomen helderheidsniveau middelen.

Amplitudemodulatie (AM). Hier verhoogt of verlaagt de driver eenvoudigweg de uitgangsstroom naar de LED's. Het risico op flikkering wordt geëlimineerd, maar sommige LED's veranderen enigszins van kleur als hun stroom wordt gewijzigd, vooral bij lage niveaus.

Sommige fabrikanten van LED-drivers gebruiken een combinatie van PWM en AM om een optimale prestatie te bereiken.